Czym jest psychoterapia i jak działa?

Psychoterapia to proces leczniczy, podczas którego pacjent dąży do poprawy jakości swojego życia i wyzbycia się w nim cierpienia. Psychoterapia może być nastawiona na leczenie zaburzeń, np. depresji lub stanów lękowych, bądź wspierać pacjenta w dążeniu do odkrycia swojego potencjału oraz poprawy samopoczucia i satysfakcji życiowej. Psychoterapię może przeprowadzać wyłącznie odpowiedni specjalista.

Czym jest psychoterapia?

Psychoterapia to metoda leczenia zaburzeń psychicznych lub proces wspierający pacjenta w odkrywaniu własnej osobowości, rozumieniu swoich emocji i wykorzystywaniu potencjału. Celem każdej psychoterapii jest dojście pacjenta do momentu, w którym potrafi z satysfakcją funkcjonować w społeczeństwie i odczuwać szczęście.

Co robi psychoterapeuta?

Psychoterapeuta, bez względu na nurt terapeutyczny, zawsze pełni rolę towarzysza. Wspiera pacjenta i pomaga mu w zrozumieniu trudności i radzeniu sobie z nimi. Psychoterapia opiera się przede wszystkim na rozmowie – terapeuta posiada wiedzę na temat różnych zaburzeń i dysfunkcji ludzkich, dzięki czemu wie, o co i w jaki sposób pytać, aby dojść do sedna cierpienia pacjenta.

W zależności od nurtu terapeutycznego specjalista może dodatkowo zachęcać pacjenta do wykonania określonych ćwiczeń podczas sesji lub pomiędzy nimi.

Warto również wiedzieć o tym, czego psychoterapeuta nie robi. Przede wszystkim specjalista nie może udzielać rad i podsuwać pacjentowi gotowych rozwiązań problemu. Nie może wywierać wpływu i oceniać jego działań. Psychoterapeuta ma pełnić rolę przewodnika, towarzysza w drodze do tego, aby pacjent samodzielnie odkrył i zrozumiał siebie.

Jak wygląda i działa psychoterapia?

Psychoterapia to zawsze cykl spotkań, których częstotliwość jest ustalana na początku współpracy. Terapia może być:

• krótkoterminowa (nastawiona na konkretny cel),
• długoterminowa.

Sesje trwają zwykle około 60 minut, a kluczem do osiągnięcia efektów jest regularność spotkań – zwykle w odstępach tygodniowych, dwutygodniowych lub miesiąca. Psychoterapeuta może prowadzić terapię indywidualną, rodzinną, par lub grupową.

Sesja terapeutyczna polega na rozmowie, w której główną rolę odgrywa pacjent. Terapeuta na bieżąco podąża za nim, zadając odpowiednie pytania lub wtrącając pewne uwagi. Dzięki temu pobudza pacjenta do refleksji, analizy i dąży do odkrycia podświadomych przeżyć, cierpień czy potrzeb.

W czym pomaga psychoterapia? Co daje?

Psychoterapia ma działanie uzdrawiające – pozwala pacjentowi zrozumieć siebie, uporać się ze swoimi blokadami i poznać przyczyny własnych zachowań. Dzięki tej świadomości pacjent może w sposób kontrolowany budować pewność siebie i nowe wzorce funkcjonowania w społeczeństwie. Zna swoje słabe i mocne strony, potrafi radzić sobie z lękiem i stresującymi sytuacjami. Pozbywa się dysfunkcji ze swojego życia.

Rodzaje psychoterapii

W psychoterapii wyróżnia się pięć głównych nurtów.

Terapia psychodynamiczna

Bazuje na psychoanalizie, a podstawą całego procesu jest skupienie się na ukrytych i nieświadomych potrzebach.Celem procesu jest dotarcie do tych ukrytych, często wypartych konfliktów czy potrzeb, które rzutują na obecne funkcjonowanie. W tej terapii ważną rolę odgrywa przeszłość pacjenta (dzieciństwo) i jej wpływ na teraźniejszość.

Terapia poznawczo-behawioralna

W tym nurcie nacisk kładzie się na edukację i praktykę – pacjent uczy się nazywać swoje emocje oraz rozpoznaje szkodliwe myśli i przekształca je na wspierające.

Poznaje konkretne metody, dzięki którym potrafi radzić sobie w różnych sytuacjach – lękowych czy stresujących. W tym nurcie psychoterapeuta często proponuje ćwiczenia lub narzędzia do stosowania, a głównym założeniem jest uznanie, że wszelkie dysfunkcyjne zachowania zostały nabyte i można się ich oduczyć, zastępując je korzystnymi i wspierającymi.

Terapia systemowa

Postrzega jednostkę przez pryzmat jej funkcjonowania w różnych systemach, a za jeden z najważniejszych uznaje rodzinę. Dlatego też często w tym przypadku psychoterapeuta zaleca terapię rodzinną (lub par), analizując m.in. jakość relacji poszczególnych członków oraz ich sposób komunikowania.

Terapia Gestalt

To jeden z popularniejszych nurtów terapii humanistycznej. Gestalt postrzega człowieka jako jednostkę o wysokim potencjalne i skłonności do samorozwoju. W tym nurcie stawia się na odkrycie mocnych stron, poznanie siebie, zrozumienie własnego potencjału i jego wykorzystanie. To terapia zakładająca nieograniczony potencjał człowieka, który dzięki jego odkryciu może wieść spełnione i satysfakcjonujące życie.

Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach

To rodzaj terapii krótkoterminowej, skoncentrowanej na rozwiązaniu konkretnego problemu (np. zmiana pracy lub podjęcie innej, ważnej życiowo decyzji itd.). W tym przypadku psychoterapeuta nie skupia się na przeszłości pacjenta ani jego ogólnych potrzebach. Psychoterapia koncentruje się więc na tym, jak dany problem wygląda „tu i teraz” i co pacjent w tej sytuacji może zrobić.

Psychoterapeuta – jak nim zostać?

Aby zostać psychoterapeutą, trzeba ukończyć studia wyższe, a następnie wybraną szkołę psychoterapii, w której nauka trwa zwykle około czterech lat. W trakcie edukacji przyszły psychoterapeuta, oprócz uczestnictwa w zajęciach teoretycznych i praktycznych, musi odbywać tzw. staż kliniczny, czyli praktykę zawodową.

Warunkiem do uzyskania certyfikacji jest również odbycie własnej psychoterapii i praca z tzw. superwizorem, czyli bardziej doświadczonym psychoterapeutą. Analizuje on sposób pracy szkolącego się terapeuty i jest jego mentorem.

Psychoterapeuta – jakie studia?

Obecnie polskie regulacje nie wskazują, jaki kierunek studiów należy ukończyć, aby zostać psychoterapeutą. Jednak do tych najbardziej preferowanych należą:

• psychologia,
• pedagogika,
• kierunki humanistyczne.

Najlepszą bazą przygotowującą pod zawód psychoterapeuty są studia psychologiczne na specjalizacji psychologia kliniczna i osobowości. To tutaj przyszły specjalista poznaje złożoność funkcjonowania psychiki człowieka, a także różnych chorób, zaburzeń i dysfunkcji.