Jak cytować w pracy licencjackiej i magisterskiej?

Pisanie prac na zakończenie studiów zawsze budzi ogromne emocje i stres. Nie warto więc dokładać sobie kolejnych problemów przy cytowaniu lub opisywaniu cytowanych fragmentów publikacji w naszym tekście. Poza tym warto wiedzieć, jak prawidłowo cytować, by praca nie została uznana za plagiat.

Cytowanie fragmentu treści z artykułu, książki, ustawy czy nawet tekstu na stronie internetowej powinno być oznaczone tak, by nie było wątpliwości, że jest to fragment, który nie został napisany przez autora danej pracy. Taki cytat można podać jako przykład potwierdzający tezę naszej pracy, lub wprost przeciwnie – wykazać jakieś nieścisłości, które pojawiają się w cytowanym przez nas fragmencie. Powodów umieszczania cytatów w pracach magisterskich i licencjackich jest więc wiele. Jak prawidłowo je zapisywać?

Kluczowe zasady cytowania w pracach naukowych

Literatura do pisania prac dyplomowych lub naukowych może być bardzo szeroka, dlatego warto znać zasady cytowania tak, by poprawnie oznaczyć dany fragment tekstu i zmniejszyć ryzyko tego, że zostaniemy posądzeni o przywłaszczenie czyjejś treści.

Absolutnie każdy cytat powinien być odpowiednio oznaczony – posiadać cudzysłów oraz odnośnik z informacją bibliograficzną odsyłającą do tego, gdzie dokładnie znajduje się cały, a nie tylko fragment cytowanej wypowiedzi.

Jeśli potrzebujemy dodać coś w cytacie, np. słowo wyjaśnienia – wówczas taki dodatek odautorski może być umieszczony, ale tylko w odpowiedni sposób. Wszelkie ingerencje własne w cytowany fragment należy umieścić w nawiasie kwadratowym z objaśnieniem, kto jest autorem danego wtrącenia. Na przykład: „Naukowiec, posługujący się swoim doświadczeniem i wiedzą, powinien te prawa [fizyki – przyp. autora/uwaga autora] odkryć”.

Dopuszczalne jest także opuszczanie niektórych zdań w cytowanym fragmencie, o ile nie zmieniają one myśli przewodniej autora. Wówczas należy zastosować nawias kwadratowy, w którym umieszczamy znak trzech kropek. Miejsce na nawias powinno znaleźć się zawsze przed lub po znaku interpunkcyjnym, który kończy dane zdania w cytacie. Na przykład: W przedmiotowej sprawie Trybunał stwierdza: „Istnienie pozycji dominującej […] jest wysoce prawdopodobne”.

Jak cytować artykuły naukowe?

Cytując fragment czyjegoś stanowiska, w treści pracy licencjackiej lub magisterskiej należy podać tytuł i autora artykułu. W przypisie oraz bibliografii informacje te muszą być już pełne – poza imieniem i nazwiskiem autora danej publikacji, należy podać też tytuł czasopisma czy rozdziału książki wraz z numerami stron, rok i numer wydania danego magazynu lub książki (w przypadku książek także dane wydawnictwa). Na przykład: Nowak, A., Kowalski, J. (2014). „Mikroekonomia w ujęciu dynamicznym”. Forbes, nr 1/2015, s. 26-38.

Jak cytować rozdział książki?

W przypadku cytowania książki możemy w odnośnikach odesłać do całej publikacji lub tylko ich części. Jak to zrobić poprawnie? W przypadku cytowania całej książki należy podać imię i nazwisko autora, tytuł publikacji, rok oraz miejsce wydania i nazwę wydawnictwa. Na przykład: A. Nowak (2014). „Podstawy ekonomii”. Szczecin: Wydawnictwo AWA.

Opierając się na jednym rozdziale danej publikacji musimy dodać tytuł rozdziału – dane autora, jeśli jest on inny niż autor główny oraz numery stron. Na przykład: B. Kowalski w rozdziale „Ekonomia w biznesie” (s. 26-38) w książce „Podstawy ekonomii” pod redakcją A. Nowaka (2014). Szczecin: Wydawnictwo AWA.

Jak cytować artykuł z internetu?

W cytowaniu artykułu ze strony internetowej można zainspirować się stylem Harvarda. Harwardzki system odnośników zakłada, że odsyłacz do artykułu do strony internetowej powinien zawierać w przypisie i bibliografii: dane autora lub autorów strony czy materiału, rok publikacji na stronie internetowej, tytuł cytowanego materiału, tytuł witryny i adres URL. Trzeba napisać też datę, kiedy korzystaliśmy z danej strony - w razie, gdyby została wykasowana lub przeedytowana. Na przykład: Tomasz Gryglewicz, (2012), „Abstrakcja geometryczna w krakowskim środowisku artystycznym w latach 1960-2010” [online], ruj.uj.edu.pl [Dostęp 12.03.2022]. Dostępny w: https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/27587/gryglewicz_abstrakcja_geometryczna_2012.pdf?sequence=1&isAllowed=y.

Jak cytować ustawę lub akty prawne?

Pełne tytuły aktów prawnych i ustaw zapisujemy bez cudzysłowu i małymi literami – z wyjątkiem słów, takich jak Ordynacja (np. Ordynacja wyborcza), Kodeksów (np. Kodeks cywilny) czy Prawo (np. Prawo autorskie). Na przykład:

• Prawo bankowe ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi;
• Ordynacja podatkowa ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r.

Jeśli cytujemy dany artykuł, to wówczas zapis naszego źródła powinien wyglądać następująco:

• art. 7 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116, z 2004 r. Nr 19, poz. 177).

Co jednak ze skrótami? Skróty aktów prawnych zapisujemy małymi literami i z kropkami. Spójniki czy przyimki są wówczas pomijane, np.:

• Kodeks cywilny - k.c.,
• Prawo budowlane – pr. bud.,
• Prawo bankowe – pr. bank.,
• Prawo o szkolnictwie wyższym – p.s.w.,
• ustawa o Rzeczniku Praw Obywatelskich – ustawa o RPO.

Jeśli nie wymieniamy pełnej nazwy kodeksu (włączając datę), wówczas możemy pisać w tekście małą literą: kodeks karny, kodeks pracy, prawo bankowe, konwencja o prawie traktatów, ordynacja podatkowa. Ważne też, by nigdy nie rozpoczynać zdania od skrótu!

Jak cytować, aby nie popełnić plagiatu?

Cytat powinien być uzupełnieniem albo bardziej precyzyjnym wyjaśnieniem, które potwierdza własne przemyślenia w pracy licencjackiej czy magisterskiej. Oczywiście nie możemy całej pracy oprzeć na tekstach innych, nawet wielu osób, ponieważ taki tekst z pewnością nie zostanie dopuszczony po sprawdzeniu przez program do antyplagiatu, który posiada każda uczelnia.

Jeśli w naszej pracy znajduje się zbyt wiele cytowań, to wówczas warto omówić daną myśl czy ideę – powołując się oczywiście na danego autora – zamiast cytować duże fragmenty tekstów. Tutaj jednak należy zachować dużą ostrożność, by nie zafałszować oryginalnej idei czy myśli.

Aby uniknąć zbyt częstych cytowań, warto szerzej skomentować omawiany problem i przedstawić swoje stanowisko po to, by praca miała jak najwięcej autorskości. Cytaty powinno też rozdzielać się własnym tekstem. Duże bloki cytatów są bardzo źle odbierane.