Antyplagiat - jak działa JSA? Dowiedz się, co warto wiedzieć o systemach sprawdzania prac dyplomowych!

Każdy student prędzej czy później będzie musiał zmierzyć się z obroną pracy dyplomowej. To w końcu warunek ukończenia studiów! Jednak zanim do tego dojdzie, praca dyplomowa musi zostać zaakceptowana przez promotora, a następnie przez system antyplagiatowy. Większość studentów słyszała o tym z opowieści najczęściej starszych kolegów-studentów oraz z ostrzeżeń dawanych przez wykładowców. Czy naprawdę antyplagiat jest tak straszny jak wszyscy mówią? Jak działa antyplagiat oraz czym dokładnie jest?

Co to jest system antyplagiatowy?

Jak każda Uczelnia tak i my jesteśmy zobowiązani do korzystania z Jednolitego Systemu Antyplagiatowego (JSA dla studentów). Jest to system wykorzystywany do sprawdzania prac dyplomowych pod kątem plagiatu, przeznaczony do wsparcia pracy weryfikacyjnej promotora (opiekuna) pracy. Jednolity System Antyplagiatowy Jest udostępniany nieodpłatnie wszystkim uczelniom w Polsce.

JSA dla studentów jest jedynym oficjalnym sposobem weryfikacji oryginalności prac dyplomowych w Polsce. Decyzję o jego stworzeniu podjęło Ministerstwo Nauki I Szkolnictwa Wyższego na podstawie ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw, a następnie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o nauce I szkolnictwie wyższym.

JSA czyli Jednolity System Plagiatowy jest to narzędzie, które umożliwia weryfikację unikalności sprawdzanego tekstu. System ten sprawdza, czy w danym tekście zostały użyte elementy zapożyczone z innych materiałów, np. książek, materiałów internetowych czy dotychczasowych prac innych studentów.

Celem systemu jest znalezienie prac, które są plagiatem i niedopuszczenie ich autorów do obrony swojego dyplomu.

ORPPD i BPA. Na podstawie jakich danych działa program antyplagiatowy?

Twórcy Jednolitego Systemu Antyplagiatowego informują, że ich algorytm korzysta z największej w naszym kraju bazy prac dyplomowych: Ogólnopolskiego Repozytorium Pisemnych Prac Dyplomowych (ORPPD), prac zarówno w języku polskim, jak również w językach obcych napisanych od 2009 roku. JSA porównuje dane wejściowe z informacjami ze stron internetowych (ponad 880 milionów stron internetowych z polskich domen) oraz informacjami zawartymi w Wikipedii w sześciu językach. Co więcej, JSA korzysta także z bazy aktów prawnych (w tym orzeczeń I ustaw).

Dane z prac sprawdzanych w JSA są porównywane do danych z następujących repozytoriów :

• baza aktów prawnych i orzeczeń sądowych i administracyjnych,
• Internet, w tym Wikipedia 
• ORPPD tj. Ogólnopolskie Repozytorium Pisemnych Prac Dyplomowych,
• baza dokumentów OpenAccess,
• prywatna baza instytucji (jeśli wskazana).

Jak działa antyplagiat i co wykrywa?

Mimo tego, że antyplagiat porównuje pracę z wieloma innymi tekstami, to działanie antyplagiatu jest dość proste. Po akceptacji pracy przez promotora w systemie Uczelni praca zostanie automatycznie wysłana do sprawdzenia w JSA. Następnie system antyplagiatowy bada pracę i oznacza fragmenty, które udało mu się znaleźć w różnych źródłach.

JSA analizuje pracę za pomocą jednego zestawu algorytmów, który jest niezmienny od powstania systemu w 2019 roku i jest na bieżąco aktualizowany przez informatyków (administracja JSA jest realizowana przez Ośrodek Przetwarzania Informacji PIB pod nadzorem Ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego).

System antyplagiatowy JSA wykrywa:
1. podobieństwa, to znaczy:

• klony prac dyplomowych,
• zapożyczenia fragmentów z dokumentów w bazach referencyjnych,
• fragmenty podobne semantycznie do tekstów z baz referencyjnych (niezależnie od szyku słów we frazie);

2. manipulacje, tj.:

• dzielenie wyrazów mikrospacjami,
• różnego typu łączenie wyrazów,
• zmianę czcionek w wyrazach
• ukryte znaki specjalne;

3. zmiany stylu pisania pracy.

 

Do badania antyplagiatowego stosowane jest również badanie stylometryczne mające pomóc w określeniu czy praca napisana została samodzielnie. Badanie to jest możliwe jeśli 70% pracy będzie napisana jednym stylem oraz jest ono wyłączone dla pracy wielu autorów.

Po analizie całej pracy, program antyplagiatowy ten tworzy raport podobieństwa.

Raport dostępny jest w formie podstawowej i szczegółowej. W szczegółowym raporcie podane są dokładne informacje z jakiego źródła zapożyczony został tekst. Po zakończonym badaniu promotor może zaakceptować wynik badania, ręcznie zweryfikować źródła podobieństwa z możliwością wykluczenia części tekstów (np. bibliografia) lub odrzucić pracę dyplomową tym samym nie dopuszczając jej do obrony.

Warto wiedzieć o tym, że antyplagiat sprawdza całą pracę, wyraz po wyrazie. W takim wypadku kopiowanie czegoś z internetu i wklejenie tego do pracy bez oznaczenia jako źródło netografii czy bibliografii, będzie skutkowało natychmiastowym wykryciem danego fragmentu przez program antyplagiatowy.

Jeżeli przepiszesz coś, lecz użyjesz własnych słów (dokonasz sparafrazowania czyjegoś dzieła), jest szansa, że antyplagiat nie uzna danego fragmentu za kopię. Najbezpieczeniejszą oraz najuczciwszą opcją jest zawsze wskazywanie źródła, z którego dowiedzieliśmy się o danej kwestii.

Oprócz tego, antyplagiat korzysta z bazy prac dyplomowych, więc przepisywanie fragmentów książek, również nie jest najlepszym pomysłem. Program antyplagiatowy może znaleźć dany fragment w innej pracy co będzie skutkowało oznaczeniem tego za plagiat. Nie należy też przepisywać pracy kolegów z innego roku i podawać jako własnej. System to wykryje i pojawią się nieprzyjemności. Własny wysiłek będzie kosztować mniej, niż borykanie się z trudnościami, które powoduje kradzież własności intelektualnej.

Współczynnik podobieństwa w systemie antyplagiatowym - co to takiego?

Najważniejszą rzeczą, która interesuje praktycznie każdego studenta jest współczynnik podobieństwa i kiedy progi wyznaczone przez Uczelnie są przekroczone.

W JSA parametrem wskazującym na poziom podobieństwa pracy badanej do tekstów źródłowych z baz referencyjnych (akty prawne, Internet, ORPPD, a w przyszłości uczelniane bazy referencyjne) jest wskaźnik o nazwie Procentowy Rozmiar Podobieństwa (w skrócie PRP).

Raport z wynikiem badania pracy dyplomowej składa się z kilku sekcji.

Sekcja Wyniki ogólne odnosi się do wyliczenia wskaźnika PRP.

PRP obliczane jest dla zbiorów podobnych fragmentów, ze wskazaniem najmniejszej długości fraz. Przy wartościach domyślnych są to:

• 5 wyrazów we frazie i więcej,
• 10 wyrazów we frazie i więcej,
• 20 wyrazów we frazie i więcej, oraz
• 40 wyrazów we frazie i więcej.

Przyjęte progi w programie antyplagiatowym:

• 29% - wskaźnik w normie - wyświetla się na zielono – promotor może zaakceptować pracę bez dodatkowych uwag,
• > 39% - podwyższony wskaźnik – wyświetla się na pomarańczowo – promotor może warunkowo akceptować pracę ale powinien uzasadnić swoja decyzję,
• >49% - przekroczony wskaźnik – wynik wyświetla się na czerwono – promotor nie ma możliwości akceptacji pracy.

Przypomnijmy, że to promotor może poprzez dokładną analizę tekstu wykluczyć niektóre fragmenty tekstów uznane za zapożyczenia i ponownie przeliczyć wynik badania.

Ostateczne wyniki pojawią się na ostatecznej wersji raportu.

Jaki jest dopuszczalny poziom plagiatu - ile procent jest akceptowalne?

Maksymalny współczynnik plagiatu jaki jest dopuszczalny to 39%. Warto wiedzieć, że w ten wynik często wlicza się cytaty z oznaczeniem źródła. Wniosek? Im bardziej autorska praca, tym lepiej! Warto zgromadzić własny materiał badawczy i na nim oprzeć swój dyplom. Na szczęście nie jest to twardo postawiona liczba, a w głównej mierze współczynnik zależny jest od tego na jakim jest się kierunku oraz jakie wytyczne posiada dana uczelnia.

Jak widać, system antyplagiatowy jest rzeczą, z którą spotyka się każda osoba broniąca pracę dyplomową. Na szczęście nie jest to rzecz, którą powinniśmy się przejmować.

Jak pisać żeby nie było plagiatu?

Praca napisana przez nas na pewno przejdzie weryfikację systemu antyplagiatowego, a my ze spokojem będziemy mogli przystąpić do obrony.

Wykrywanie użycia ChatGPT i sztucznej inteligencji w pracach dyplomowych - Jak działa nowoczesny system antyplagiatowy JSA?

W ostatnich latach, w erze sztucznej inteligencji, systemy antyplagiatowe musiały ewoluować, aby sprostać nowym wyzwaniom. Jednolity System Antyplagiatowy (JSA) został rozbudowany o funkcję wykrywania użycia narzędzi AI, takich jak ChatGPT, w pisaniu prac dyplomowych. Nowa metoda, oparta na analizie regularności tekstu, pozwala oszacować, czy praca może być wynikiem działania modelu językowego. Choć algorytm nie daje stuprocentowej pewności, promotor na podstawie raportu decyduje, czy praca spełnia wymogi oryginalności.

Czy prawdopodobieństwo plagiatu może być zależne od kierunku studiów?

Tak, prawdopodobieństwo plagiatu w pracy dyplomowej może różnić się w zależności od kierunku studiów. Wynika to z charakteru danej dziedziny nauki, zakresu dostępnych źródeł oraz stylu pisania wymaganych na różnych wydziałach.

Kierunki humanistyczne i społeczne

Na kierunkach takich jak filologia, historia, prawo czy socjologia częściej cytuje się źródła, ponieważ analiza literatury jest kluczowa w tych dziedzinach. W pracach z tych obszarów akademickich dużą część treści mogą stanowić odniesienia do badań, teorii czy opinii innych autorów. W takich przypadkach współczynnik podobieństwa w systemie antyplagiatowym może być wyższy, ale nie oznacza to automatycznie plagiatu.

• W pracach prawniczych często występują liczne odniesienia do aktów prawnych i orzeczeń sądowych, co może generować wysoki wskaźnik podobieństwa.
• W pracach filologicznych i literaturoznawczych częste cytowanie utworów literackich oraz analiz literackich również podnosi ten współczynnik.

Kierunki techniczne i ścisłe

Na studiach inżynierskich i ścisłych, takich jak informatyka, matematyka, fizyka czy mechanika, oryginalność pracy często wynika z własnych obliczeń, symulacji czy eksperymentów.

• Prace te zawierają więcej samodzielnych analiz i modeli, a mniejszą liczbę cytatów, co może skutkować niższym wskaźnikiem podobieństwa.
• Jednak na kierunkach takich jak inżynieria budowlana czy chemia może występować wiele standardowych definicji i opisów procesów, które są trudne do sformułowania w sposób całkowicie oryginalny.

Kierunki medyczne i przyrodnicze

W naukach medycznych i biologicznych często cytuje się artykuły naukowe i badania, jednak struktura prac dyplomowych opiera się na własnych badaniach empirycznych.

• Wysoka liczba odwołań do literatury naukowej może wpłynąć na wynik analizy antyplagiatowej.
• Wprowadzenie unikalnych wyników badań własnych pomaga zmniejszyć wskaźnik podobieństwa.

Podsumowanie

Kierunek studiów wpływa na prawdopodobieństwo wykrycia podobieństw w systemie antyplagiatowym, ale nie decyduje o plagiacie. Każda uczelnia i promotor ocenia wynik indywidualnie, biorąc pod uwagę specyfikę danego kierunku. W niektórych przypadkach praca może mieć wysoki wskaźnik podobieństwa, ale jeśli wynika to z poprawnie oznaczonych cytatów i odniesień do źródeł, nie jest to traktowane jako plagiat.

Czym się różni plagiat od tekstu podobnego semantycznie?

System antyplagiatowy JSA nie tylko wykrywa dosłowne kopiowanie treści, ale również analizuje teksty pod kątem podobieństwa semantycznego, co oznacza, że nawet jeśli słowa zostały zmienione, algorytm może rozpoznać zapożyczenia.

Plagiat – definicja i przykłady

Plagiat to bezpośrednie skopiowanie fragmentów cudzej pracy i przedstawienie ich jako własne, bez podania źródła. Może przyjmować różne formy:

• Plagiat jawny – dosłowne kopiowanie fragmentów tekstu bez oznaczenia ich jako cytatu.
• Plagiat ukryty – zmiana kilku słów w zdaniu, ale zachowanie struktury i sensu oryginalnego tekstu.
• Auto-plagiat – ponowne użycie własnych wcześniejszych prac bez odpowiedniego wskazania źródła.

Przykład plagiatu:
Oryginalny tekst: „Zmiany klimatyczne prowadzą do wzrostu temperatur i intensyfikacji ekstremalnych zjawisk pogodowych na całym świecie.”
Plagiat: „Zmiany klimatyczne powodują wzrost temperatur i nasilają ekstremalne zjawiska pogodowe.”

W obu przypadkach treść jest praktycznie identyczna, a różnice są kosmetyczne.

Tekst podobny semantycznie – czym jest?

Tekst podobny semantycznie to treść, która została przekształcona pod względem słownictwa i szyku zdań, ale nadal przekazuje tę samą ideę. System antyplagiatowy może wykryć takie przypadki i oznaczyć je jako potencjalnie zapożyczone.

Przykład tekstu podobnego semantycznie:
Oryginalny tekst: „Wzrost globalnych temperatur jest jednym z kluczowych skutków zmian klimatycznych, prowadzącym do ekstremalnych warunków pogodowych.”
Tekst podobny semantycznie: „Jednym z głównych efektów zmian klimatycznych jest wzrost średnich temperatur na świecie, co skutkuje bardziej ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi.”

Choć zdania nie są identyczne, przekaz i kontekst pozostają bardzo podobne. Taki sposób pisania jest dopuszczalny, pod warunkiem, że w pracy znajduje się odniesienie do oryginalnego źródła.

Jak uniknąć problemów z plagiatem i podobieństwem semantycznym?

1. Zawsze podawaj źródło – nawet jeśli sparafrazujesz tekst, nadal powinieneś wskazać autora i publikację, z której pochodzi informacja.
2. Stosuj własne interpretacje – zamiast przepisywać tekst, postaraj się przedstawić go własnymi słowami i dodać własne przemyślenia.
3. Unikaj dosłownego kopiowania – jeśli musisz użyć dokładnego fragmentu, oznacz go jako cytat i podaj źródło.
4. Wykorzystuj różne źródła – opieranie się na jednym tekście zwiększa ryzyko podobieństwa semantycznego.
5. Analizuj i interpretuj – zamiast przekształcać cudze treści, staraj się przedstawiać wnioski na podstawie analizy kilku różnych źródeł.

Systemy antyplagiatowe stają się coraz bardziej zaawansowane i potrafią wykrywać nie tylko bezpośrednie kopiowanie, ale także zmiany stylistyczne i semantyczne. Dlatego najlepszym sposobem na uniknięcie problemów jest stosowanie się do zasad akademickiej rzetelności i odpowiednie oznaczanie źródeł.

Podsumowanie

System antyplagiatowy JSA jest narzędziem służącym do ochrony własności intelektualnej i zapewnienia oryginalności prac dyplomowych. Praca poddawana jest analizie na podstawie baz referencyjnych, aktów prawnych, internetu oraz Ogólnopolskiego Repozytorium Pisemnych Prac Dyplomowych.

• Prawdopodobieństwo plagiatu zależy od kierunku studiów, ponieważ na niektórych wydziałach więcej cytatów jest nieuniknione (np. prawo, filologia), a w innych liczy się oryginalność analizy (np. inżynieria, informatyka).
• Plagiat to nie tylko kopiowanie treści, ale także nieodpowiednie oznaczanie źródeł i nadmierne zapożyczenia.
• Tekst podobny semantycznie może zostać wykryty jako plagiat, dlatego warto stosować własne interpretacje i analizować treść zamiast przepisywać fragmenty książek czy artykułów.
• Nowoczesne systemy antyplagiatowe potrafią wykrywać także treści generowane przez sztuczną inteligencję, co oznacza, że studenci powinni pisać swoje prace samodzielnie.

Pisanie pracy dyplomowej zgodnie z zasadami akademickimi to nie tylko wymóg formalny, ale także szansa na rozwinięcie umiejętności analitycznego myślenia i samodzielnej pracy badawczej.

Źródło: www.jsa.opi.org.pl