Psychologia sądowa - czym się zajmuje?

Psychologia sądowa to dziedzina psychologii, w której znajomość funkcjonowania człowieka wykorzystuje się głównie do opiniowania w sprawach karnych lub cywilnych. Psycholog sądowy musi więc posiadać nie tylko obszerną wiedzę z zakresu psychologii, ale również orientować się w kwestiach prawnych. Jest to idealny kierunek studiów dla osób, które chcą działać w wymiarze sprawiedliwości od strony eksperta z zakresu psychologii.

Czym jest psychologia sądowa?

Psychologia sądowa to dziedzina, w której wiedza psychologiczna wykorzystywana jest do oceny działań i zachowań stron w kwestiach prawno-sądowych. Jednym z głównych zadań psychologa sądowego jest m.in. opiniodawstwo w sprawach sądowych – zarówno karnych (np. ocena poczytalności sprawcy czy wiarygodności zeznań), jak i cywilnych (np. opieka nad dzieckiem). Aby praktykować w tym obszarze, należy starać się o umieszczenie na liście biegłych sądowych.

Psycholog sądowy zajmuje się m.in.:

• oceną poczytalności sprawcy przestępstwa i analizą jego potencjalnych motywów;
• wiarygodnością zeznań – dotyczy to prawdomówności zeznań świadka/oskarżonego, a także wykrycia ewentualnej manipulacji ze strony innej osoby (np. psycholog ocenia, czy osoba zeznająca nie jest zastraszona lub szantażowana);
• opiniodawstwem psychologicznym w sprawach o opiekę nad dzieckiem;
• rozpoznaniem określonych zaburzeń lub dysfunkcji psychicznych u oskarżonego;
• wsparciem psychologicznym w trakcie postępowania.

Praca psychologa sądowego to przede wszystkim wystawianie opinii i ekspertyzy psychologicznej. W tym zawodzie można pełnić również funkcję kuratora sądowego sprawującego prawny dozór nad nieletnim, który dopuścił się przestępstwa lub wykazuje zachowania dysfunkcyjne.

Psychologia sądowa – co zdawać na maturze?

Psychologia sądowa to jedna ze specjalizacji, dlatego najpierw należy udać się na pięcioletnie studia psychologiczne, a następnie wybrać odpowiednie studia podyplomowe z zakresu psychologii, w tym przypadku – sądowej.

Każda uczelnia ma nieco inne wymagania, jednak zazwyczaj aplikując na psychologię, pod uwagę brany jest:

• język polski,
• język obcy,
• jeden dodatkowy przedmiot.

Niektóre uczelnie precyzują, które przedmioty z puli „dodatkowych” są uwzględniane. Zazwyczaj jest to matematyka lub biologia, choć zdecydowana większość uczelni pozostawia w tym aspekcie dowolność.

Psychologia sądowa – gdzie studiować?

Psychologia sądowa wiąże się z dużą odpowiedzialnością, dlatego warto wybrać uczelnię, która stawia przede wszystkim na praktykę. W WSB - NLU wykładowcy są jednocześnie praktykami, którzy na co dzień działają w swoim zawodzie.

Tym samym podczas studiów zdobędziesz najważniejsze kompetencje: nauczysz się orzecznictwa psychologicznego, które przygotuje Cię do pełnienia przyszłych obowiązków zawodowych. Dodatkowo studia RealTime Online dają Ci możliwość studiowania z dowolnego miejsca na świecie!

Wiedza psychologiczna – jak wymiar sprawiedliwości z niej korzysta?

Wymiar sprawiedliwości coraz częściej korzysta z opinii psychologów, by podejmować trafne, sprawiedliwe decyzje. Wiedza psychologiczna pozwala zrozumieć motywy sprawców, ocenić wiarygodność świadków czy ustalić, czy dana osoba była poczytalna w momencie popełnienia czynu. Psycholog sądowy może także pomóc w sprawach rodzinnych, np. wskazując, który z rodziców lepiej spełnia warunki do sprawowania opieki nad dzieckiem. Dzięki rzetelnej ekspertyzie sąd zyskuje dodatkowe, specjalistyczne narzędzie oceny sytuacji.

Psycholog sądowy – dla kogo to dobry zawód?

To zawód dla osób odpornych psychicznie, które potrafią zachować dystans emocjonalny i jednocześnie nie tracą empatii. Sprawdzi się tu ktoś, kto łączy analityczne myślenie z umiejętnością interpretowania emocji, zachowań i postaw. Równie ważne są cierpliwość, precyzja w formułowaniu wniosków oraz umiejętność jasnego i bezstronnego przekazywania opinii – również na piśmie, w formie ekspertyz sądowych.

Psychologia sądowa – perspektywy zawodowe

Zapotrzebowanie na specjalistów w tej dziedzinie utrzymuje się na wysokim poziomie – zarówno w sądownictwie, jak i w instytucjach pomocowych. Rosnąca liczba spraw karnych, rodzinnych czy opiekuńczych, a także większa świadomość znaczenia kondycji psychicznej sprawiają, że psycholodzy sądowi są coraz częściej angażowani jako biegli. Dodatkowo można rozwijać się w kierunku badań naukowych, edukacji lub działalności eksperckiej.

Psychologia sądowa – gdzie można pracować po tej specjalności?

Psycholog sądowy może znaleźć zatrudnienie w:

• sądach (jako biegły sądowy lub konsultant),
• zakładach karnych i aresztach śledczych,
• ośrodkach diagnostycznych dla nieletnich,
• poradniach psychologiczno-pedagogicznych,
• instytucjach pomocowych i organizacjach pozarządowych,
• policji, prokuraturze lub ośrodkach mediacyjnych.

Możliwa jest również działalność prywatna, w ramach prowadzenia własnego gabinetu i realizowania ekspertyz na zlecenie sądów.

Psychologia sądowa – dlaczego warto?

To kierunek, który pozwala realnie wpływać na ludzkie życie i decyzje sądów. Psycholog sądowy pełni ważną funkcję społeczną – jego praca często decyduje o losie drugiego człowieka. Mimo że zawód ten bywa wymagający psychicznie, daje ogromną satysfakcję i możliwość rozwoju w unikalnym obszarze na styku nauki, prawa i etyki. Każdy przypadek to nowe wyzwanie – nie ma tu rutyny, a zdobyte doświadczenie stale poszerza horyzonty zawodowe.

Podsumowanie

Psychologia sądowa to dziedzina, w której najlepiej odnajdą się osoby zafascynowane funkcjonowaniem człowieka w kontekście wymiaru sprawiedliwości oraz moralności. To zawód wymagający empatii, myślenia analitycznego, odporności psychicznej i wysokiej obiektywności. W zamian daje ogromną satysfakcję zawodową i ciągły rozwój – w końcu każdy przypadek jest bardzo indywidualny!