Tyflopedagogika – kierunek rozwoju pedagoga. Na czym polega?

Tyflopedagog to specjalista pracujący z osobami, które są niewidome lub niedowidzące. W zakres jego działań wchodzi kompleksowa opieka – od diagnozy i oceny kondycji zmysłu wzroku, po zaplanowanie procesu terapeutycznego, dobór odpowiednich narzędzi rehabilitacyjnych oraz motywację i socjalizację pacjenta.

Czym dokładnie zajmuje się tyflopedagog? Co należy do jego zadań? Odpowiadamy!

Tyflopedagogika – co to za dziedzina?

Tyflopedagogika to dziedzina należąca do tzw. pedagogiki specjalnej. W obszarze jej zainteresowań znajdują się dysfunkcje związane ze wzrokiem, takie jak zupełna utrata wzroku lub jego znaczne pogorszenie. Rola tyflopedagoga pojawia się w sytuacji, gdy problemy ze wzrokiem stanowią dysfunkcję utrudniającą codzienne funkcjonowanie.

Co istotne, w tyflopedagogice niezwykle istotny jest podział na osoby, które są niewidome lub słabowidzące od narodzin, oraz tzw. osoby ociemniałe, czyli te, które takie wady nabyły w ciągu życia.

Jest to szczególnie istotne m.in. pod kątem prowadzonej terapii i systemu motywacji. Nieco inaczej pracuje się z pacjentem, który zna życie z wyłączeniem zmysłu wzroku, a inaczej z tym, który taką zdolność utracił.

Tyflopedagog pracuje głównie z dziećmi, które zmagają się m.in. z zaburzeniami wzroku. Im wcześniej zostaną podjęte działania, tym lepsze rezultaty można osiągnąć w procesie rehabilitacji. Taki specjalista może również pracować z osobami dorosłymi.

Kim jest tyflopedagog? Zakres obowiązków

Tyflopedagog pełni rolę diagnosty, terapeuty i rehabilitanta. Jego współpraca z pacjentem rozpoczyna się od określenia kondycji zmysłu wzroku oraz możliwości podopiecznego. Następnie na bazie tych informacji tyflopedagog przygotowuje odpowiedni plan rehabilitacyjny.

Na taki plan może składać się m.in.:

• treningi wzmacniające pracę innych zmysłów, np. dotyku,
• dobór i zalecenia w zakresie pomocy optycznych,
• wsparcie emocjonalne i nauka samodzielności,
• nauka poruszania się w przestrzeni,
• elementy socjalizacji.

Tyflopedagog wraz z pacjentem przechodzi przez cały proces rehabilitacji i czuwa nad jego efektywnością. Musi być otwarty i uważny na postępy podopiecznego, aby w odpowiednim momencie wprowadzać modyfikacje, które pozwolą osiągnąć jak najlepsze rezultaty.

Współpracując z dziećmi, zadaniem tyflopedagoga jest również prowadzenie rozmów z rodzicami i edukowanie ich w zakresie wsparcia dziecka poza terapią tyflopedagogiczną.

Jak wygląda terapia tyflopedagogiczna?

Terapia, w zależności od potrzeb pacjenta, może obejmować:

• metody pobudzające i rozwijające zwiększoną pracę pozostałych zmysłów, m.in. słuchu, węchu, dotyku. Dzięki temu pacjent uczy się funkcjonować w świecie za pomocą zmysłów innych niż wzrok,
• system nauczania pacjenta, jak samodzielnie radzić sobie w różnych sytuacjach, jak odnaleźć się w przestrzeni i funkcjonowaniu społecznym. Jest to m.in. nauka poruszania się za pomocą laski czy nauka języka Braille'a,
• elementy mające na celu budowania pewności siebie u pacjenta, poczucia niezależności i motywacji.

W terapii tyflopedagogicznej niezwykle pomocne mogą być również tzw. metody kompensacyjne. Jest to zbiór wszelkich rozwiązań i narzędzi technologicznych, które mają ułatwić codzienne funkcjonowanie osobom niewidomym lub słabo widzącym. Są to m.in.:

• syntezatory mowy,
• specjalne aplikacje, które pomagają np. w rozpoznawaniu przedmiotów lub nawigowaniu.

Do takich rozwiązań zalicza się również wszelkie urządzenia i oprogramowania, które ułatwiają osobom niewidomym lub słabowidzącym korzystanie z komputera czy smartphone’u.

Czy tyflopedagog jest dostępny w szkołach?

Tyflopedagog może prowadzić własną praktykę, przyjmując w swoim gabinecie. Może również współpracować z placówką specjalizującą się w rehabilitacji osób z dysfunkcjami wzroku. Wówczas często pracuje ze specjalistami z innych obszarów, m.in. psychologami lub fizjoterapeutami, opracowując najlepszy plan terapii dla danego pacjenta.

Tyflopedagog może pracować także w szkole. Wówczas jego nadrzędnym celem jest wspieranie dzieci niewidomych lub słabowidzących w procesie edukacji oraz nauki funkcjonowania w przestrzeni.

Rolą tyflopedagoga jest budowanie planu terapii opartego o elementy zabawy tak, aby proces rehabilitacji był ciekawy dla dziecka. Warto jednak pamiętać o tym, że nie każda placówka współpracuje z tyflopedagogiem.

Jak zostać tyflopedagogiem?

Aby zostać tyflopedagogiem, należy uzyskać odpowiednie uprawnienia. Przede wszystkim ze względu na dziedzinę, z której wywodzi się tyflopedagogika, wskazanym jest ukończenie studiów pedagogicznych. Dzięki temu specjalista może pracować z dziećmi, prowadzić dla nich zajęcia i rehabilitację.

Kolejnym krokiem jest zdobycie wiedzy specjalistycznej, a więc w tym celu najlepiej sprawdzą się szkolenia bądź studia podyplomowe z tyflopedagogiki.

Podejmując edukację na tej specjalności w UWE, zyskujesz dostęp do aktualnej wiedzy, przekazywanej przez praktyków. Dodatkowo nauczanie jest prowadzone w formie hybrydowej, dzięki czemu zyskujesz większą elastyczność w organizacji toku studiów.

Program przygotowany jest zgodnie z wytycznymi Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 25 lipca 2019 r. dotyczącym standardów kształcenia przygotowującego do zawodu nauczyciela (Dz. U. z 2021 r. poz. 890, z późniejszymi zmianami), dzięki czemu spełnia standardy przygotowujące do wykonywania pracy po zakończeniu edukacji.

Postaw na praktykę i podejmij studia na UWE!