Psycholog dziecięcy - jak nim zostać? Jakie studia wybrać?

Psycholog dziecięcy pracuje z najmłodszymi - analizuje ich rozwój psychofizyczny, wspiera w trudnych chwilach i uczy radzić sobie z trudnymi emocjami. Specjalista ten prowadzi również diagnozę w kierunku niektórych zaburzeń, np. ADHD. Ich wykrycie na wczesnym etapie pozwala zaangażować zarówno rodziców, jak i system wychowawczy do zapewnienia dziecku odpowiednich warunków edukacyjnych.

Czym jeszcze zajmuje się psycholog dziecięcy i jak nim zostać? Co można robić w tym zawodzie? Przeczytaj nasz artykuł i sprawdź!

Czym się zajmuje psycholog dziecięcy?

Psycholog dziecięcy pracuje z najmłodszymi. Jego pomoc dotyczy kilku obszarów - specjalista ten może wspierać dzieci w ich rozwoju psychofizycznym oraz opiniować jego prawidłowy przebieg.

Może również pracować z dziećmi, które gorzej radzą sobie z nauką bądź emocjami, np. z agresją. Specjalista często jest wsparciem dla rodziców, którzy nie radzą sobie z wychowaniem dziecka. W niektórych sytuacjach zaleca terapię rodzinną.

Psycholog dziecięcy, korzystając z dostępnych narzędzi diagnostycznych, może wykryć u dziecka zaburzenia, np. ADHD, lęk separacyjny czy dysleksję. Psycholog dziecięcy zatrudniony w szkole, pracuje również indywidualnie z dziećmi o stwierdzonej niepełnosprawności umysłowej.

Psycholog dziecięcy w sprawach sądowych

Psycholog dziecięcy ze względu na niepełnoletnich pacjentów, zawsze współpracuje z dzieckiem za wcześniejszą zgodą rodzica. Wyjątkiem mogą być sytuacje karne z udziałem nieletnich - jeśli rodzice są podejrzani o sprawstwo, wówczas psycholog może przeprowadzić rozmowę z nieletnim bez ich wcześniejszej zgody. Psycholog dziecięcy, który opiniuje w takich sprawach, musi jednocześnie posiadać uprawnienia biegłego sądowego.

Psycholog dziecięcy w szkole i przedszkolu

W przedszkolu psycholog pomaga maluszkom oswoić się z nowym otoczeniem - często pierwsze dni są dla dziecka bardzo trudne, a czasem wręcz traumatyczne. Specjalista obserwuje również indywidualne funkcjonowanie dzieci i wychwytuje pewne dysfunkcje, a także analizuje czy nie wkradają się do grupy sytuacje szkodliwe społecznie, jak np. wykluczenie, wyśmiewanie czy agresja.

Psycholog w szkole pełni analogiczne funkcje, choć skupia się przede wszystkim na ocenie psychicznego rozwoju uczniów (pod kątem emocjonalnym i poznawczym). Wychwytuje również wszelkie niepokojące sytuacje w klasie lub w zachowaniu poszczególnych dzieci. Stara się ustalić przyczyny m.in. agresywnego zachowania czy stosunku do nauki bądź rówieśników.

Jakie cechy charakteru powinien posiadać psycholog dziecięcy?

Psycholog dziecięcy musi posiadać pewien zestaw cech, który umożliwi mu skuteczną pracę z dziećmi. Przede wszystkim musi mieć łagodne i pozytywne podejście do swoich małych pacjentów, a także wykazywać się ogromną empatią i zrozumieniem. Ważne, aby psycholog doskonale rozumiał psychikę dziecięcą, gdyż dzięki temu jest w stanie nawiązać lepszą relację terapeutyczną i pozyskać zaufanie dziecka.

Pracując na tym stanowisku należy również wykazać się dużą wrażliwością i delikatnością. Szczególnie, gdy spotkania odbywają się w towarzystwie rodziców - wówczas psycholog w pewnym sensie wchodzi w środek rodziny, obserwując ich wzajemne relacje i sposób komunikacji. Niezbędny jest tu wysoki profesjonalizm oraz umiejętność odpowiedniego reagowania na to, co się dzieje.

Gdzie pracuje psycholog dziecięcy?

Psycholog dziecięcy najczęściej pracuje w przedszkolu, szkole podstawowej lub średniej, choć nie są to jedyne ścieżki rozwoju.

Specjalista ten znajduje zatrudnienie także w:

• domach opieki społecznej,
• domach dziecka,
• zakładach poprawczych,
• specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych.

Psycholog dziecięcy może również postawić na własną praktykę i otworzyć swój gabinet. Niektórzy specjaliści znajdują zatrudnienie na szpitalnym oddziale dziecięcym, np. psychiatrycznym lub onkologicznym. Wsparcie psychologa dziecięcego jest nieocenione w przypadku nieletnich, którzy podjęli próbę samobójczą lub zmagają się z zaburzeniami odżywiania, np. anoreksją czy bulimią (często zaleca się również psychoterapię).

Ile zarabia psycholog dziecięcy?

Zarobki psychologa dziecięcego różnią się, w zależności od placówki. Nieco inne wynagrodzenie dostaje specjalista pracujący w państwowym sektorze, np. szkole publicznej czy w domu dziecka, a inne psycholog, który prowadzi własny gabinet.

Średnie zarobki brutto wynoszą ok. 4000-5000 zł. W przypadku własnej działalności zależne jest to od ilości pacjentów, kosztów utrzymania gabinetu itd. Psycholog dziecięcy może również zostać psychoterapeutą, co niewątpliwie pozwoli zwiększyć dochody.

Jak zostać psychoterapeutą dziecięcym?

Jeśli chcesz zostać psychoterapeutą dziecięcym, musisz najpierw ukończyć studia psychologiczne. Jest to fundament, pozwalający poznać i zrozumieć mechanizmy psychiki ludzkiej. W programie studiów zawsze znajduje się psychologia rozwoju, która omawia procesy psychiczne, zachodzące w człowieku od narodzin po starość. Dzięki temu zdobędziesz informacje o kształtowaniu się psychiki dziecka oraz jego funkcjonowaniu jako nastolatka.

Jednak aby zostać psychoterapeutą dziecięcym, czyli prowadzić długoterminową terapię dla najmłodszych, obowiązkowo należy ukończyć wybraną szkołę psychoterapii dzieci i młodzieży, w której edukacja trwa 4 lata.

Zasady są takie same, jak w przypadku klasycznej szkoły psychoterapii ukierunkowanej na dorosłych - szkolący się specjalista musi odbyć:

• staż kliniczny,
• własną psychoterapię,
• regularnie poddawać się superwizji.

Aby aplikować do szkoły psychoterapii należy ukończyć wcześniej studia wyższe na kierunku psychologicznym, pedagogicznym lub lekarskim (nie jest to regulowane ustawowo, ale absolwenci tych kierunków mają największe szanse w rekrutacji).

Kiedy rodzice udają się z dzieckiem do psychologa?

Rodzice najczęściej decydują się na konsultację psychologiczną, gdy zauważą u dziecka niepokojące zmiany w zachowaniu lub emocjach. Wśród najczęstszych powodów wizyt u psychologa dziecięcego znajdują się:

• trudności z adaptacją w przedszkolu lub szkole,
• nagłe wybuchy złości, agresja lub wycofanie,
• długotrwały smutek, apatia, brak energii,
• zaburzenia lękowe (np. lęk separacyjny, lęk przed szkołą),
• problemy z koncentracją, nauką, opóźnienia rozwojowe,
• trudności w relacjach z rówieśnikami lub członkami rodziny,
• objawy psychosomatyczne, np. bóle brzucha bez przyczyny medycznej.

Rodzice często kierowani są do psychologa dziecięcego także przez nauczycieli, pediatrę lub logopedę, jeśli obserwowane są trudności wychodzące poza standardowe problemy rozwojowe.

Jakie instrukcje przekazać rodzicowi, aby przygotował dziecko do pierwszej wizyty u psychologa?

Pierwsza wizyta u psychologa dziecięcego może budzić niepokój zarówno u dziecka, jak i u rodzica. Oto kilka wskazówek, które warto przekazać opiekunowi:

• Mów prawdę – wyjaśnij dziecku, że idziecie porozmawiać z kimś, kto pomaga dzieciom radzić sobie z emocjami i trudnymi sytuacjami.
• Nie strasz dziecka psychologiem ani nie używaj go jako formy kary („jak się nie uspokoisz, pójdziemy do psychologa”).
• Unikaj etykietowania – nie sugeruj dziecku, że jest „niegrzeczne” lub „problematyczne”.
• Zadbaj o spokój – zapewnij dziecku, że będzie mogło mówić tylko tyle, ile chce, a rozmowa będzie odbywać się w bezpiecznej atmosferze.
• Zabierz ulubioną zabawkę – może pomóc dziecku w oswojeniu się z nowym miejscem.

Dobre przygotowanie zwiększa szansę na pozytywny przebieg pierwszego spotkania i buduje poczucie bezpieczeństwa u dziecka.

Jak wygląda praca psychologa dziecięcego na wizytach dziecka?

Wizyta u psychologa dziecięcego zazwyczaj przebiega w przyjaznej, nieformalnej atmosferze. W zależności od wieku dziecka i charakteru problemu, spotkanie może obejmować:

• rozmowę z rodzicem lub opiekunem – często odbywa się jako pierwszy etap, bez udziału dziecka,
• obserwację dziecka w zabawie – pozwala na ocenę zachowań, relacji i reakcji emocjonalnych,
• zadania diagnostyczne – np. rysunki, układanki, gry terapeutyczne, testy psychologiczne,
• swobodną rozmowę z dzieckiem w przyjaznym tonie – bez presji i oceniania.

Wizyta może trwać od 30 do 60 minut. W przypadku planowanej terapii psychologicznej ustala się jej zakres, cele i częstotliwość. Rodzic jest informowany o ustaleniach i, jeśli to potrzebne, kierowany do innych specjalistów (np. psychiatry, logopedy).

Psycholog dziecięcy online – nowy trend w pracy z dziećmi

Rozwój usług online objął również psychologię dziecięcą. Choć w pracy z najmłodszymi wciąż preferowana jest forma stacjonarna, coraz częściej możliwa jest również pomoc na odległość – szczególnie w sytuacjach, gdy:

• dziecko mieszka w małej miejscowości, gdzie brakuje specjalistów,
• spotkanie w gabinecie jest z różnych powodów niemożliwe,
• rodzic potrzebuje szybkiej konsultacji lub wsparcia,
• starsze dzieci i nastolatki preferują kontakt online (przez wideorozmowę).

Psycholog online może prowadzić konsultacje, edukować rodziców, udzielać wsparcia emocjonalnego, a w niektórych przypadkach także prowadzić krótkoterminową terapię. Wymaga to jednak odpowiedniego przygotowania technicznego i zapewnienia dziecku spokojnego, bezpiecznego miejsca podczas spotkania.

Psycholog dziecięcy - jakie studia wybrać?

Psycholog dziecięcy to przede wszystkim osoba, która ukończyła 5-letnie studia psychologiczne. Dlatego też, aby móc pracować w tym zawodzie należy udać się na ten kierunek studiów. Po jego zakończeniu, trzeba dodatkowo poszerzyć wiedzę, na odpowiednich szkoleniach lub studiach podyplomowych.