Kim jest psychotraumatolog i na czym polega jego praca?

Psychotraumatolog to osoba, która – jak sama nazwa wskazuje – zajmuje się osobami po przeżyciach traumatycznych. Rolą takiego specjalisty jest praca z pacjentami w procesie terapeutycznym, podczas którego pacjent przepracowuje traumatyczną sytuację. Techniki oraz długość terapii zależą od czynników je wywołujących oraz od tego, jak silna była reakcja emocjonalna pacjenta.

Na czym dokładnie polega praca psychotraumatologa? Z jakimi traumami pacjenci zgłaszają się do tego specjalisty? Jak wygląda terapia u psychotraumatologa i czy jest to dobry kierunek zawodowy? Odpowiadamy!

Psychotraumatolog – kim jest?

Psychotraumatolog to przede wszystkim osoba wykwalifikowana i odpowiednio przygotowana do pracy w zawodzie. Oznacza to, że aby zostać psychotraumatologiem, należy wcześniej zdobyć odpowiednią edukację na studiach psychologicznych.

Jest to warunek konieczny do tego, aby móc kontynuować swoją edukację i specjalizować się w poszczególnych ścieżkach, np. w pracy z osobami po doświadczeniach traumatycznych.  

Czym zajmuje się psychotraumatolog? Obszar pracy

Psychotraumatolog specjalizuje się w pracy z osobami, które doświadczyły tzw. traumy. Za zdarzenie traumatyczne uważa się coś, co spowodowało silne zmiany emocjonalne u pacjenta. Sytuacje te mogą być indywidualnie interpretowane, jednak wyróżnia się kilka zdarzeń, które ogólnie uznawane są za traumatyczne.

Należą do nich:

• wojna, terroryzm,
• przeżycie katastrofy, np. lotniczej lub naturalnej, np. powodzi,
• udział w wypadku drogowym, pożarze i innych podobnych zdarzeniach,
• doświadczenie przemocy fizycznej lub psychicznej (jednorazowe intensywne lub długotrwałe), szczególnie w środowisku rodzinnym.

W związku z tym wydarzeniem traumatycznym może być wychowywanie się w rodzinie dysfunkcyjnej, doświadczanie przemocy ze strony partnera, mobbing w pracy, napad lub gwałt.

Co istotne, przeżycie traumatyczne zwykle dotyczy osób, które były bezpośrednio uczestnikiem zdarzenia, choć w skrajnych sytuacjach może wystąpić to również u obserwatorów (np. przy silnym związku emocjonalnym).

Jakie umiejętności musi posiadać psychotraumatolog?

Psychotraumatolog pracuje przy bardzo wrażliwym obszarze, dlatego przede wszystkim musi być osobą empatyczną, wyrozumiałą i cierpliwą.

Istotną cechą jest również umiejętność nawiązywania kontaktu i stwarzania poczucia bezpieczeństwa – często pacjenci po przeżyciu traumy są wycofani i zamknięci w sobie, czują lęk i przerażenie. Dlatego tworzenie poczucia bezpieczeństwa i komfortu jest bardzo kluczowe.

Istotne jest również to, aby psychotraumatolog bardzo indywidualnie traktował każdego pacjenta. Poziom wrażliwości psychicznej jest różny i dla niektórych osób przeżyciem traumatycznym może być coś, co obiektywnie z perspektywy drugiej osoby takie nie jest.

Psychotraumatolog musi zachować pełną otwartość i wyrozumiałość na różne interpretacje rzeczywistości. Z drugiej strony, niektóre doświadczenia pacjentów mogą być trudne w odbiorze dla samego specjalisty, dlatego musi być on osobą dobrze panującą nad własnymi emocjami, stawiającą granice oraz potrafiącą oddzielić pracę zawodową od życia prywatnego.

Kluczowa będzie również celowość i trafność w dobieraniu najlepszej metody terapii dla danego pacjenta.

W jaki sposób pracuje psychotraumatolog?

Psychotraumatolog pracuje przede wszystkim w procesie terapii, korzystając z różnych dostępnych narzędzi.

W zależności od tego, jak silne skutki wywarła trauma na pacjencie, terapia może trwać kilka tygodni, miesięcy, a nawet lat (choć w przypadku pracy z traumą często korzysta się z technik skoncentrowanych na rozwiązaniu, aby pacjent mógł jak najszybciej uporać się ze swoim problemem).

Dłuższe procesy terapeutyczne mogą występować np. w sytuacji, gdy trauma jest spowodowana doświadczaniem przemocy w dzieciństwie.

Celem terapii u psychotraumatologa jest przede wszystkim zrozumienie mechanizmów traumy oraz tego, jak wpłynęła na pacjenta. Pozwala pacjentowi rozpoznać skutki traumy, a dzięki znajomości ich źródła pacjent uczy się pracować z nimi oraz wdrażać odpowiednie narzędzia.

Techniki, z których może korzystać psychotraumatolog w procesie terapii z pacjentem, to np.:

• terapia EMDR – to bardzo popularna metoda w leczeniu skutków przeżyć traumatycznych, wykorzystuje techniki odwrażliwiania i przetwarzania za pomocą ruchu gałek ocznych;
• brainspotting – to technika, w której ważną rolę również odgrywa zmysł wzroku. Pacjent koncentruje się na wybranym punkcie i skupia na nim swój wzrok tak intensywnie, aby dotrzeć do wspomnień, które zostały wyparte ze świadomości, właśnie na skutek doświadczeń traumatycznych.

Oprócz tego psychotraumatolog korzysta z technik występujących w różnych nurtach psychoterapeutycznych. Korzysta między innymi z narzędzi terapii poznawczo-behawioralnej, aby pomóc pacjentowi w rozpoznaniu i przepracowaniu szkodliwych schematów myślowych oraz behawioralnych (przejawiających się w zachowaniu pacjenta).

Jak zostać psychotraumatologiem?

Warunkiem koniecznym do tego, aby zostać psychotraumatologiem, jest ukończenie studiów psychologicznych, ewentualnie kierunku lekarskiego na specjalności psychiatria.

Jednak na tym nie kończy się edukacja – przyszły psychotraumatolog musi wyspecjalizować się ściśle w pracy z osobami po doświadczeniach traumatycznych, co wymaga odpowiednich szkoleń, warsztatów oraz praktyki własnej. Edukację z tej specjalistycznej dziedziny można zdobyć np. na studiach podyplomowych z psychotraumatologii, oferowanych przez WSB-NLU.

Program został stworzony we współpracy z praktykami, na co dzień pracującymi w zawodzie. Dzięki temu kierunek ten ma dużą wartość praktyczną, a wiedza jest dostosowana do aktualnych wymogów pracy w tej dziedzinie.

Umożliwia to nie tylko zdobywanie użytecznej wiedzy, lecz także wymianę doświadczeń z praktykami.

Czy warto pracować jako psychotraumatolog?

Zdecydowanie tak – przeżycia traumatyczne to jedne z częstszych doświadczeń w życiu człowieka, a specjaliści z tej dziedziny posiadają wiedzę terapeutyczną, która pozwala pacjentom w jak najbardziej skuteczny sposób uporać się ze swoimi problemami. Jeśli więc lubisz pracę z ludźmi, chcesz nieść pomoc innym i interesuje Cię obszar pracy z traumą, ta ścieżka jest stworzona dla Ciebie!